پارچه شناسی (به انگلیسی: Fabricology، به فرانسوی و آلمانی: Fabricologie، به اسپانیایی: fabricología، به روسی: Фабриковедение که تلفظ آن فابریکووندنی است) به معنی مطالعه انواع پارچه ها است که بسته به زمینه می تواند معانی مختلفی داشته باشد؛ به طور مثال:

  • نام تجاری (Fabricology) برای شرکتی که بیش از 670 پارچه مطابق با استانداردهای ضد آتش اروپا را ارائه می دهد
  • یک شرکت مشاوره (Fabricology) که در زمینه پایداری، توسعه محصول، منبع یابی و تجارت برای صنعت نساجی تخصص دارد.
  • و اما معنی لغوی آن: اصطلاحی عامیانه برای مطالعه یا دانش نحوه عملکرد لباس یا پارچه.

خود پارچه یک اصطلاح کلی برای پارچه یا مواد ساخته شده از الیاف است که می تواند برای ساخت لباس، پوشش مبلمان و غیره استفاده شود.

جنبه های مختلف پارچه شناسی

پارچه شناسی می تواند جنبه های مختلفی را شامل شود، مانند:

  • مطالعه انواع پارچه ها و موارد استفاده از آنها مانند الیاف طبیعی یا مصنوعی، پارچه های کشباف یا بافته شده و غیره.
  • مطالعه خواص پارچه ها و نحوه تأثیر آنها بر عملکرد، ظاهر و احساس آنها مانند سفتی، پسماند، برش و غیره.
  • مطالعه روش های تولید و فرآوری پارچه مانند ریسندگی، بافندگی، بافندگی، رنگرزی، چاپ و غیره.

چرا پارچه شناسی؟

پارچه ها نقش مهمی در تاریخ بشر داشته اند و برای هر چیزی از لباس گرفته تا سرپناه استفاده می شوند. امروزه، پارچه شناسی به عنوان یک حوزه تحقیقاتی فعال باقی مانده است، و دانشمندان و مهندسان دائماً در حال تلاش برای توسعه مواد جدید با عملکرد و عملکرد بهبود یافته هستند.

علوم نساجی یک رشته چند رشته ای است که علم مواد، شیمی، مهندسی و طراحی را برای ایجاد پارچه هایی نرم، بادوام و راحت و همچنین کاربردی در کاربردهای مختلف ترکیب می کند. پارچه شناسی شامل بررسی ساختار، خواص و ویژگی های عملکردی آنها مانند استحکام کششی، کشش و مدیریت رطوبت است. محققان عوامل مختلفی را بررسی می‌کنند که می‌توانند بر این ویژگی‌ها مانند اندازه نخ، تعداد نخ، بافت پارچه و تکنیک‌های تکمیل و… تأثیر بگذارند،

یکی از زمینه های مورد علاقه در پارچه شناسی، پایداری (Sustainability) است. با افزایش آگاهی در مورد مسائل زیست محیطی، محققان بر روی ایجاد پارچه های پایدار متمرکز شده اند که سازگار با محیط زیست و با اخلاق تولید شوند. پارچه‌های پایدار را می‌توان از مواد ارگانیک مانند پنبه یا پشم که بدون استفاده از آفت‌کش‌ها رشد می‌کنند، یا از مواد بازیافتی مانند بطری‌های پلاستیکی یا لباس‌های دور ریخته شده تهیه کرد.

یکی دیگر از زمینه های مورد علاقه در پارچه شناسی، توسعه منسوجات هوشمند است. منسوجات هوشمند پارچه هایی هستند که می توانند تغییرات محیط خود را حس کرده و به آن پاسخ دهند. آنها می توانند برای نظارت بر پارامترهای سلامتی مانند ضربان قلب و دما مورد استفاده قرار گیرند و حتی می توانند با دستگاه های الکترونیکی ادغام شوند. به عنوان مثال، از یک پارچه هوشمند می توان برای ایجاد پیراهنی استفاده کرد که ضربان قلب فرد را کنترل می کند و در صورت تشخیص هرگونه اختلال هشدار ارسال می کند.

پارچه شناسی در زمینه پزشکی نیز حائز اهمیت است. منسوجات پزشکی را می توان در کاربردهای مختلفی مانند پانسمان زخم، ایمپلنت و پروتز استفاده کرد. محققان به طور مداوم در حال بررسی مواد جدید و تکنیک های ساخت برای ایجاد منسوجات پزشکی هستند که برای بیماران راحت، کارآمد و ایمن هستند.

در نتیجه، پارچه شناسی یک رشته جذاب و مهم است که دائما در حال پیشرفت است. از پایداری گرفته تا منسوجات هوشمند گرفته تا کاربردهای پزشکی، پارچه‌ها نقش مهمی در زندگی ما دارند و محققان همچنان به کشف راه‌های جدید برای بهبود آنها می‌پردازند.